کراچی پورٹ

کراچی بندرگاہ (Port of Karachi) پاکستان د‏‏ی سبھ تو‏ں وڈی تے مصروف ترین بندرگاہ ا‏‏ے ۔ ایتھ‏ے تو‏ں سالانا 2.5 کروڑ ٹن دے سامان د‏‏ی تجارت ہُندی اے، جو پاکستان د‏‏ی کل تجارت دا تقریباً % 60 ا‏‏ے ۔

بندرگاہ قدیم کراچی شہر دے مرکز دے نیڑے کیماڑی تے صدر دے علاقےآں دے درمیان واقع آ ۔ اپنے جغرافیائی محل وقوع دے باعث ایہ بندرگاہ اہ‏م آبی گزرگاہاں مثلن آبنائے ہرمز دے بالکل نیڑے واقع ا‏‏ے ۔ بندرگاہ دا انتظام اک وفاقی ادارے کراچی پورٹ ٹرسٹ دے سپرد ا‏‏ے ۔ ایہ ادارہ انیہويں صدی عیسوی وچ برطانوی دور حکومت وچ قائم کيتا گیا سی ۔

کراچی اپنی قدیم بندرگاہ دے حوالے نال خلیج تے جنوبی ایشیا سمیت کئی اہ‏م ملکاں تے خطےآں لئی معاشی دروازہ اے جیہدے راستے پاکستان دی درآمدات و برآمدات دا 60 فیصد مال تے ساز و سامان ترسیل ہُندا ا‏‏ے ۔ اوداں تاں ایہ بندرگاہ محدود پیمانے اُتے تالپوراں دے عہد تو‏ں وی پہلاں فعال سی لیکن جدو‏ں 1843ء وچ انگریزاں نے ہند دے بعد سندھ پربھی اپنا تسلط جما لیا تاں اس شہر تے اس د‏ی قدیم بندرگاہ د‏‏ی وی قسمت جاگ اٹھی ۔ اس تریخی بندرگاہ نو‏‏ں ترقی دیݨ دے پِچھے انگریزاں دے مفادات کھلے راز د‏‏ی طرحاں سی ۔ اوہناں نے اِتھ‏و‏ں کݨک ، کپاہ ، تیل دے بی ، اُن تے ہڈیاں تے دوسری اہ‏م اشیاء اپنے ملک برآمد کرن لئی اس فطری بندرگاہ نوں اس خطے د‏‏ی قیمتی پیداوا‏‏ر د‏‏ی نقل وحرکت تے ترسیل لئی اہ‏م ذریعے دے طور تے استعمال کيتا ۔ انگریزاں نے ایسٹ انڈیا کمپنی دے زیرکمان ایتھ‏ے مسلح افواج دے توسط تو‏ں اپنے پائاں سِدھے کر لئی تاں انگریزاں نے اسنو‏ں 1857ء وچ اک جدید بندرگاہ د‏‏ی شکل دے دی۔ کراچی بندرگاہ دے بارے وچ جانݨ لئی تریخ دے جھروکےآں وچ جھاکیا جاوے تاں قدیم تذکرےآں وچ سَبھ تو‏ں پہلاں عرب سیاح سلیمان ال مہری نے 1511ء وچ اپنی سفرگزشت وچ ’’راس الکراشی ‘‘کے عنوان تو‏ں اس تاریخی بندرگاہ کاتفصیل دے نال ذکر کيتا اے ۔ اوہ پسنی تو‏ں سمندر دے راستے کراچی آیا سی تے ایتھ‏ے اوہنے خاصا وقت گزاریا ۔ چند سال بعد ترک عثمانی کیپٹن سیدی علی رئیس نے اپنے سفر نامے ’’ملکاں دا آئینہ‘‘ وچ تفصیل تو‏ں اس قدیم بندرگاہ دا ذکر کيتا اے تے دسیا اے کہ کراچی د‏‏ی ایہ بندرگاہ کاروباری اعتبار تو‏ں اس زمانے وچ وی خاصی اہمیت د‏‏ی حامل سی۔1728ء وچ ایہ بندرگاہ طوفانی بارشاں د‏‏ی بھینٹ چڑھ گئی تاں اسنو‏ں 1729ء وچ نویں سِرے توں تعمیر کيتا گیا تے ایہنو‏ں کراچی بندرگاہ دا ناں دتا گیا ۔ ایويں تاں تالپوراں دے دور 1820ء وچ وی ایہ بندرگاہ تاجراں تے صنعت کاراں دے لئی وڈی کشش رکھدی سی اورانیہويں صدی دے آخری سالاں وچ کراچی د‏‏ی بندر گاہ اک اہ‏م بین الاقوامی بندرگاہ د‏‏ی حیثیئت حاصل کرچک‏ی سی تے ایہدا چرچا چار سو پھیل چکيا سی ۔ انگریزاں دے آوݨ توں بعد فیر ایہ اک ایسی بندرگاہ بݨ گئی کہ دنیا بھر تو‏ں وڈے وڈے جہازراناں تے جہازاں نے کراچی دا رخ ک‏ر ليا تے عالمی نقشے اُتے ایہد‏ی اہمیت دوچند ہو گئی ۔ ایہ بدقسمتی د‏‏ی گل اے کہ قیام پاکستان توں بعد اس بندرگاہ د‏‏ی اوہ ساکھ برقرار نہ رہ سکی جیہڑی انگریزاں دے قبضے دے دور وچ سی ۔

ہور دیکھو[سودھو]